Eén vaardigheid is heel belangrijk bij het streven naar interreligieuze ontmoetingen, gesprekken en vreedzaam samenleven. Het is iets dat we de hele dag door doen, maar waar we bijna nooit bij stilstaan. Het belang ervan wordt vaak onderschat, terwijl als je het goed doet het heel waardevol kan zijn. Het gaat hier over het vermogen om echt naar de ander te kunnen luisteren.
Luisteren is iets bijzonders. Het lijkt misschien passief, je hoort een ander aan en ontvangt de woorden. Maar als je het goed doet, is luisteren actief en geef je zelfs iets aan de ander. Een goede luisteraar zorgt ervoor dat de ander zich echt gehoord voelt. Een heel belangrijk iets dus, dat luisteren. En het is moeilijker dan je denkt.
Gelukkig is luisteren een vaardigheid, net als het spelen van een muziekinstrument. Het is niet makkelijk om echt goed te luisteren, maar je kunt er beter in worden door te oefenen. En dat begint bij jezelf.
Hoewel luisteren lijkt te gaan om degene naar wie je luistert, zegt het ook veel over jezelf. Vaak staan jijzelf en je eigen ideeën in de weg om te ander echt te kunnen horen. Je moet daarom eerst jezelf begrijpen en leren kennen voordat je goed naar een ander kan luisteren. Hoe kijk jij naar de wereld, wat is jouw levensbeschouwing? Misschien denk je neutraal te zijn, maar iedereen heeft een kijk op het leven. Het is als een bril, waarvan je niet merkt dat je hem op je neus hebt, maar die de wereld wel kleurt. Als je dat weet, kan je al iets beter je eigen ideeën even opzijzetten en de ander horen.
“Als je praat, herhaal je alleen maar wat je al weet. Maar als je luistert, leer je misschien iets nieuws.”
– Dalai Lama –
Om naar de ander te kunnen luisteren, moet je jezelf even loslaten. Dat is moeilijk en vraagt om moed. Je zet je eigen gedachtes, meningen en oordelen opzij en stelt je open voor nieuwe ideeën en perspectieven. Je eigen wereldbeeld of levensbeschouwing kan hierdoor uitgedaagd worden.
Tegelijkertijd maak je jezelf ook kwetsbaar door te luisteren. Je stelt je open voor de ander en laat zien dat je bereid bent om elkaar te ontmoeten. Je luistert naar de ander, maar laat daarmee zelf ook zien wie jij bent.
Luisteren op deze manier is niet alleen een vaardigheid die je kunt oefenen, het is ook een houding die je aanneemt. Het is een houding waarbij je je bewust bent van jezelf en tegelijkertijd openstaat voor de ontmoeting de ander. Deze houding, de luisterhouding, is een voorwaarde voor interreligieuze dialoog en ontmoeting.
